" Damla Sulama ile Gübreleme " (Fertigasyon)

Burak Kut Kurtulmuş tarafından 03 Mart, 2017

Fertigasyon, bitki besin maddelerinin (katı ve sıvı gübrelerin) sulama sistemlerindeki suyla birlikte özellikle bitkinin kök bölgesi civarında bulunan toprağa uygulanmasıdır. Gübrelerin kök bölgesine su ile birlikte verilmesi bitkinin vejetasyon boyunca ihtiyaç duyacağı besin maddelerine rahatlıkla ulaşmasına olanak sağlamaktadır. Bu yöntem ile kök bölgesinde aşırı nemden dolayı oluşacak hastalıkların önlenmesi, gübrelerin etkili kullanılması ve kayıpların en az düzeye indirilmesi, sulama randımanının arttırılması ve ekonomik olarak avantajlar sağlaması bakımından diğer sulama yöntemlerine göre daha avantajlı olmaktadır.

Arazinin belli kısımları ıslatıldığından dolayı sulama suyu ihtiyacı azalmakta ve kısıtlı su koşullarında mevcut su ile daha büyük alanlar sulanırken sadece bitkilerin sıra üzerleri ıslatıldığından sıra araları kuru kalmakta ve sulama sonrasında toprakta yeterince tav bulunduğundan dolayı diğer kültürel uygulamaların yapılması mümkün olabilmektedir. Sulama kısıtlı yüzeylerde yapılacağından alan bazında yabancı otların gelişimi sınırlandırılmakta ve mücadelesi daha kolay hale gelmektedir.

"Bitki besin elementleri gerekli olan miktar ve oranlarda sulama suyu ile birlikte kök bölgesine verilebildiği için gübrelemeden en üst düzeyde faydalanılabilmektedir. Topografik yönden düzgün olmayan tarım alanları tesviyeye gerek kalmaksızın söz konusu yöntemle sulanarak gübrelenebilmekte ve salma sulama uygulamasından kaynaklanan erozyon da önlenebilmektedir. Geçirgenliği yüksek olan topraklarda karığa verilen suyun akışına bağlı olarak kayıplara neden olmaksızın tüm arazinin ekonomik olarak üniform şekilde ve yüksek randımanla sulanması mümkün olabilmektedir. Gübreler sulama suyu ile bitki kök bölgesine verildiğinden gübrelerin uygulanması ile ilgili işçilik giderleri ve zamandan tasarruf edilebilmektedir. Özellikle bitkilerin ihtiyaçları doğrultusunda gereken besin maddelerinin önerilen doz ve zamanlarda uygulanmasıyla birlikte daha yüksek verim ve kalitenin elde edilebilmesi mümkün olabilmektedir."

Fertigasyon yoluyla gübreleme yapabilmek için mevcut sulama sistemlerine ilave bazı alet ve ekipmanlara ihtiyaç duyulması ve söz konusu malzemelerin fiyatlarının da yüksekliği ilk yatırım masraflarının artmasına neden olmaktadır. Fertigasyon uygulamalarında karşılaşılan en önemli sorunlardan birisi de damlatıcıların tıkanma olayıdır. Sulama suyunda mevcut bulunan kum, mil vb. parçacıklar tıkanmaya neden olduğundan yeterli bir filtre düzeneğinin kurulması zorunlu hale gelmektedir.

Azalan toprak hacmiyle birlikte uygulanan gübreli suyun toprakta meydana getireceği EC değişiminin izlenmesi ve yönetilmesi, yöntemin başarısını belirleyen en temel konulardan birisidir. Damla sulama ile gübreleme yönteminin yüksek EC’ye yol açma ihtimali bulunmakla birlikte yapılabilecek uygulama hataları hedeflenen toprak hacminin azlığı nedeniyle yaygın yüksek tuzluluk sorununa neden olabilmektedir. Sistemin hatalı kullanıldığı durumlarda topraklarda meydana gelebilecek yüksek EC değerleri yetiştirilen ürünlerin miktarlarında ciddi azalmalar meydana gelebilmektedir.

"Söz konusu edilen yöntemde gübre uygulamalarında gübreler sulama suyu içerisinde eritilerek verildiğinden dolayı suyun kalitesi özellikle önem arz etmektedir. Gübrelerin çözünürlükleri arasında önemli farklılıklar bulunmakta olup çözünme sonrasında tortu bırakmakta olan gübrelerin damla sulama sistemi ile kullanılması önerilmemektedir. Karıştırılacak olan katı gübrelerin sulama sularındaki çözülebilme oranları yanında söz konusu gübrelerin karıştırılabilirlik özelliklerinin de bilinmesi gereklidir."

"Sulama Sisteminde kullanılacak olan gübrelerin tuzluluk indeks değerleri düşük ve içeriklerinde tuzluluk oluşturan klor (Cl) ve sodyum (Na) gibi elementler bulunmamalıdır." Kullanılacak gübrelerin tamamının suda eriyebilmesi yanında çökelti oluşturabilecek katkı maddelerinin de bulunmaması gerekmektedir. Birbirleri ile karıştırıldığında çökelti meydana getirebilecek olan gübreler aynı gübre tankı içinde eritilerek uygulanmamalıdır. Özellikle fosforlu gübrelerin kalsiyum ve sülfat içeren diğer gübrelerle birlikte karıştırılmasından kaçınılması lazımdır.

*Damla sulama ile gübreleme yapılırken şu hususlar göz önünde bulundurulmalıdır.

Sulama sistemi çalışma basıncına erişinceye kadar gübreli besin eriyiği kullanılmamalıdır.
Gübreleme tamamlandıktan sonra damlama sulama sistemi 10-15 dakika sadece su ile çalıştırılmaya devam edilmelidir. Damla borularının içinde gübreli su kalmamalıdır.
Gübreli besin eriyiği hazırlanıp bir gün bekledikten sonra süzülmeli ve ondan sonra kullanılmalıdır.
Sulama sezonu sonunda damla sulama sistemi % 0.3’lük HNO3 (nitrik asit) ile çalıştırılarak temizlenmelidir.